ថៃ Vs កម្ពុជា សង្គ្រាមប្រូកស៊ីរបស់អាមេរិក និងចិន
អាស៊ីអាគ្នេយ៍ប្រែក្លាយជាចំណុចមួយក្នុងសង្គ្រាមត្រជាក់ថ្មីរវាងមហាអំណាចពិភពលោក
នៅថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ ភាពតានតឹងនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍បានផ្ទុះឡើងជាជម្លោះបើកចំហ នៅពេលដែល ប្រទេសថៃបើកការវាយប្រហារតាមអាកាសនៅជិតព្រំដែនកម្ពុជា
នៅពេលដែលពិភពលោកទាំងមូលកំពុងមមាញឹកជាមួយរុស្ស៊ី-អ៊ុយក្រែន អ៊ីស្រាអែល-ប៉ាឡេស្ទីន អ៊ីស្រាអែល-អ៊ីរ៉ង់ និងសូម្បីតែជម្លោះដែលមានសក្តានុពលរវាងចិន-តៃវ៉ាន់ និងឥណ្ឌា-ប៉ាគីស្ថាន។
មនុស្សជាច្រើនគិតថាវាជាការប្រយុទ្ធក្នុងតំបន់ ប៉ុន្តែការពិតគឺថាវាជាសង្រ្គាមប្រូកស៊ីដ៏គ្រោះថ្នាក់ដែលគាំទ្រដោយមហាអំណាចពិភពលោកពីរគឺសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន។
ហេតុផលសំខាន់សម្រាប់សង្គ្រាម
ជម្លោះបច្ចុប្បន្នបានចាក់ឫសយ៉ាងជ្រៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រជម្លោះទឹកដីរវាងថៃ និងកម្ពុជាជុំវិញប្រាសាទ
ប្រទេសទាំងពីរមានទំនាក់ទំនងជាមួយប្រាសាទ ហើយនិយាយថាវាជាផ្នែកមួយដ៏សំខាន់នៃប្រវត្តិសាស្ត្ររបស់ពួកគេ។
ប្រាសាទព្រះវិហារ
ចំណុចលេចធ្លោជាងគេគឺ ប្រាសាទព្រះវិហារបុរាណដែល ជាបេតិកភណ្ឌពិភពលោករបស់អង្គការយូណេស្កូ។
នៅឆ្នាំ 1962 តុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនៅទីក្រុងឡាអេបានសំរេចថាប្រាសាទខ្លួនឯងជាកម្មសិទ្ធិរបស់ប្រទេសកម្ពុជាដោយផ្អែកលើផែនទីដែលគូរដោយបារាំងឆ្នាំ 1907 ដែលធ្វើតាមខ្សែបន្ទាត់ទឹក។
ប្រទេសថៃ ដែលពេលនោះសៀមបានជំទាស់នឹងសុពលភាពនៃផែនទីនេះ ដោយអះអាងថា ខ្លួនមិនបានទទួលយកការកំណត់ដោយចេតនានោះទេ។
ភាពតានតឹងបានកើនឡើងជាថ្មីក្នុងឆ្នាំ២០០៨ ពេលកម្ពុជាបានចុះឈ្មោះ ប្រាសាទព្រះវិហារជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោកដោយអង្គការយូណេស្កូ ដោយជោគជ័យ ដែលបង្កឱ្យមានការជំទាស់ពីអ្នកជាតិនិយមថៃ និងនាំឱ្យមានការប៉ះទង្គិចគ្នា។
មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណោះ ប្រាសាទផ្សេងៗទៀត ដូចជាតាមឿងធំ និងតាមាន់ធំ ក៏មានការប្រជែងគ្នាខ្លាំង ដោយភាគីទាំងពីរទាមទារអធិបតេយ្យភាពលើតំបន់ជុំវិញនោះ។
ប៉ុន្តែនោះមិនត្រឹមតែជាកន្លែងដែលហ្គេមបញ្ចប់នោះទេ ប៉ុន្តែនៅទីនេះហ្គេមចាប់ផ្តើម
ពីខាងលើវាមើលទៅដូចជាជម្លោះព្រំដែនមួយផ្សេងទៀត។ ប៉ុន្តែនោះមិនមែនជាកន្លែងដែលហ្គេមបញ្ចប់នោះទេ នោះហើយជាកន្លែងដែលវាចាប់ផ្តើម។
នេះមិនមែនគ្រាន់តែជាជម្លោះរវាងអ្នកជិតខាងពីរនាក់ទៀតទេ។
វាអាចប្រែទៅជាសង្គ្រាមប្រូកស៊ីដ៏គ្រោះថ្នាក់ ដោយប្រទេសចិនគាំទ្រកម្ពុជា និងសហរដ្ឋអាមេរិក គាំទ្រប្រទេសថៃក្នុងការតស៊ូអំណាចដ៏ស្ងប់ស្ងាត់ ប៉ុន្តែជាយុទ្ធសាស្ត្រនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ប្រទេសថៃ និងសហរដ្ឋអាមេរិក៖ សម្ព័ន្ធភាពយោធាយូរអង្វែង
ប្រទេសថៃគឺជា សម្ព័ន្ធមិត្តដ៏ជិតស្និទ្ធរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍មកហើយ ។ សម្ព័ន្ធភាពរបស់ពួកគេមានតាំងពីឆ្នាំ 1954 ម៉ានីល កតិកាសញ្ញា ដែលជាផ្នែកមួយនៃ SEATO សម័យសង្រ្គាមត្រជាក់ (អង្គការសន្ធិសញ្ញាអាស៊ីអាគ្នេយ៍)។
យូរ ៗ ទៅសម្ព័ន្ធភាពនេះត្រូវបានពង្រឹងតាមរយៈ សេចក្តី ថ្លែងការណ៍ រួម កិច្ចព្រមព្រៀងយោធា និង ទស្សនៈវិស័យរួមគ្នា សម្រាប់សន្តិសុខក្នុងតំបន់។
ក្នុងអំឡុង សង្គ្រាមវៀតណាម អាមេរិកមាន ទាហានជាង ៤៦.០០០ នាក់ឈរជើងក្នុងប្រទេសថៃ ។
សព្វថ្ងៃនេះ កងកម្លាំងអាមេរិកមិនមានមូលដ្ឋានជាអចិន្ត្រៃយ៍នៅទីនោះទេ ប៉ុន្តែពួកគេបន្តចូលរួមក្នុងបេសកកម្មហ្វឹកហាត់រួមគ្នា និងការដាក់ពង្រាយបង្វិល ជាពិសេសតាមរយៈសមយុទ្ធទ្រង់ទ្រាយធំដូចជា Cobra Gold ។ ស្ថានភាពនេះផ្តល់ឱ្យប្រទេសថៃនូវអត្ថប្រយោជន៍នៃផ្នែករឹងយោធាអាមេរិកលំដាប់ខ្ពស់ ដូចជាយន្តហោះចម្បាំង F-16 និងលទ្ធភាពទទួលបានវគ្គបណ្តុះបណ្តាលយោធាវរជន។
ជាការពិត ប្រទេសថៃត្រូវបានទទួលស្គាល់ថាជា "សម្ព័ន្ធមិត្តសំខាន់មិនមែនណាតូ" របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ដែលពង្រឹងបន្ថែមទៀតនូវសមត្ថភាពយោធា និងសារៈសំខាន់ផ្នែកនយោបាយនៅក្នុង យុទ្ធសាស្ត្រឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក របស់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ។
កម្ពុជានិងចិន៖ ទំនាក់ទំនងយុទ្ធសាស្ត្ររីកចម្រើន
ម៉្យាងវិញទៀត កម្ពុជាបានរីកចម្រើនកាន់តែជិតស្និទ្ធជាមួយប្រទេសចិន ជាពិសេសនៅពេលនិយាយអំពីការអភិវឌ្ឍន៍ផ្នែកយោធា និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ។
សញ្ញាសំខាន់មួយនៃភាពជាដៃគូនេះគឺ មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម នៅ ឈូងសមុទ្រថៃ ។ សាងសង់ឡើងដោយ មូលនិធិរបស់ចិន មូលដ្ឋាននេះមាន ផែប្រវែង 300 ម៉ែត្រ ចំណត ស្ងួត 5,000 តោន ផ្លូវ រអិលទម្ងន់ 1,000 តោន និងកន្លែងជំនួយជាច្រើន រួមទាំង មជ្ឈមណ្ឌលដឹកជញ្ជូន និងបណ្តុះបណ្តាលរួម ។
ភាគច្រើនប្រហែលជាពួកគេទទួលបាន មូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹកអចិន្ត្រៃយ៍សម្រាប់យោធារបស់ពួកគេនៅក្នុងការរួមបញ្ចូលគ្នា ។
ខណៈពេលដែលកម្ពុជាទទូចថាមូលដ្ឋាននេះគឺសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ផ្ទាល់ខ្លួន មានការរំពឹងទុកយ៉ាងខ្លាំងដែលថាប្រទេសចិនកំពុងទទួលបានសិទ្ធិចូលប្រើប្រាស់រយៈពេលវែងទៅកាន់ទីតាំងដ៏សំខាន់នេះ ដោយផ្តល់ឱ្យវានូវមូលដ្ឋាននៅក្នុងផ្លូវសមុទ្ររបស់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ប្រទេសចិនក៏បានផ្តល់ជំនួយផ្នែកយោធា និងការហ្វឹកហ្វឺនដល់កម្ពុជា ហើយប្រទេសទាំងពីរបានចូលរួមក្នុងសមយុទ្ធរួមគ្នាប្រចាំឆ្នាំ "នាគមាស" ដែលជួយកម្ពុជាបង្កើនសមត្ថភាពការពារជាតិ។ ការគាំទ្រខាងយោធានេះអនុញ្ញាតឱ្យកម្ពុជាអាចវាយបកប្រឆាំងនឹងកងទ័ពថៃដែលមានឥទ្ធិពលជាង។
អ្វីដែលធ្វើឲ្យស្ថានភាពនេះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរនោះ គឺរបៀបដែលប្រទេសទាំងពីរកំពុង ប្រើអាវុធពីអ្នកគាំទ្រពិភពលោករបស់ខ្លួន ៖
ប្រទេសថៃ កំពុងហោះហើរយន្តហោះចម្បាំង F-16 ដែលផលិតដោយសហរដ្ឋអាមេរិក ដោយបង្ហាញពីថាមពលអាកាសដ៏ទំនើបរបស់ខ្លួន។
កម្ពុជា កំពុងឆ្លើយតបជាមួយនឹងគ្រាប់រ៉ុក្កែត BM-21 ដែលផលិតដោយរុស្ស៊ី ដែលទំនងជាទទួលបានការគាំទ្រពីប្រទេសចិន។
ខណៈពេលដែលសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិនមិនបានចូលរួមដោយផ្ទាល់នៅក្នុងការប្រយុទ្ធគ្នា វត្តមានរបស់ពួកគេត្រូវបានមានអារម្មណ៍យ៉ាងខ្លាំង។
សព្វាវុធ សមយុទ្ធយោធា និងកម្មវិធីហ្វឹកហ្វឺនរបស់ពួកគេកំពុងលេងនៅលើសមរភូមិតាមរយៈដៃគូក្នុងតំបន់របស់ពួកគេ។
សម្រាប់សហរដ្ឋអាមេរិក ការគាំទ្រប្រទេសថៃជួយទប់ទល់នឹងការកើនឡើងរបស់ចិននៅក្នុងតំបន់អាស៊ី និងការពារផ្លូវសមុទ្រសំខាន់ៗ។ សម្រាប់ប្រទេសចិន ការពង្រឹងកម្ពុជាផ្តល់នូវមធ្យោបាយមួយដើម្បីប្រជែងឥទ្ធិពលរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ទទួលបានចំណុចចូលដំណើរការយោធា និងកសាងសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏រឹងមាំ។
ប៉ុន្តែនេះក៏មានន័យថាជម្លោះកាន់តែពិបាកដោះស្រាយ។
ដោយមានមហាអំណាចធំៗមើល និងមានឥទ្ធិពលនៅពីក្រោយឆាក កិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងសន្តិភាពរបស់អាស៊ាន អាចប្រឈមមុខនឹងបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរ។ មេដឹកនាំក្នុងតំបន់អាចមានអារម្មណ៍ថាមានសម្ពាធក្នុងការធ្វើសកម្មភាពកាន់តែតឹងរ៉ឹងដើម្បីបង្ហាញពីភាពខ្លាំងរបស់ពួកគេ — មិនត្រឹមតែចំពោះគ្នាទៅវិញទៅមកប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែចំពោះអ្នកឧបត្ថម្ភពិភពលោករបស់ពួកគេផងដែរ។
សមត្ថភាពយោធា
ជាទូទៅ Thailand គឺខ្លាំងជាងកម្ពុជា ទាក់ទងនឹងសមត្ថភាពយោធា មានទាហានច្រើន យន្តហោះល្អជាង និងកម្លាំងជើងគោក និងជើងទឹកខ្លាំងជាង។
ថវិកាការពារជាតិរបស់ខ្លួនសម្រាប់ឆ្នាំ 2024 គឺធំជាងគួរឱ្យកត់សម្គាល់គឺជិត 5.9 ពាន់លានដុល្លារ ឬ 5.73 ពាន់លានដុល្លារ ដែលធ្លាក់ចុះដល់ទៅ 860 លានដុល្លាររបស់កម្ពុជា ឬ 1.3 ពាន់លានដុល្លារ។
មិនត្រឹមតែមានភាពខុសគ្នាផ្នែកយោធាទេ ប៉ុន្តែថៃមានសេដ្ឋកិច្ចធំជាងនិងខ្លាំងជាងកម្ពុជា។
វាមានទុនបម្រុងបរទេសជាង 224 ពាន់លានដុល្លារ ខណៈកម្ពុជាមានត្រឹមតែ 17.8 ពាន់លានដុល្លារប៉ុណ្ណោះ។ អំណាចទិញសរុបរបស់ប្រទេសថៃមានប្រហែល ១,៥ ពាន់ពាន់លានដុល្លារ បើធៀបនឹងកម្ពុជា ៨៥,៩ ពាន់លានដុល្លារ។
នេះមានន័យថា ថៃអាចចំណាយកាន់តែច្រើនលើផ្នែកយោធារបស់ខ្លួន គ្រប់គ្រងការផ្គត់ផ្គង់បានប្រសើរជាងមុន និងដោះស្រាយជម្លោះដ៏វែងឆ្ងាយបានកាន់តែងាយស្រួល ដោយសារវាមានលុយ និងធនធានច្រើន។
ដូច្នេះ ជម្លោះរវាងថៃ និងកម្ពុជា មិនមែនគ្រាន់តែជាបញ្ហាព្រំដែនចាស់នោះទេ។
វាក៏ត្រូវបានតំណាងដោយមោទនភាពជាតិ នយោបាយផ្ទៃក្នុង និងការប្រជែងគ្នាកាន់តែខ្លាំងឡើងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិននៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។
ប្រទេសថៃមានអំណាចយោធាកាន់តែខ្លាំង ដោយសារទំនាក់ទំនងជិតស្និទ្ធជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក និងការទទួលបានអាវុធទំនើបៗ។ កម្ពុជាទោះបីទន់ខ្សោយក៏ដោយ ក៏កំពុងទទួលបានការគាំទ្រកាន់តែច្រើនពីប្រទេសចិន ជាពិសេសតាមរយៈជំនួយផ្នែកយោធា និងការកសាងមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាម។
ការគាំទ្រខាងក្រៅនេះពីមហាអំណាចកំពុងរក្សាជម្លោះឱ្យនៅរស់ និងប្រែក្លាយវាទៅជាសមរភូមិប្រូកស៊ីដើម្បីឥទ្ធិពល។
ស្ថានភាពនេះក៏ដាក់សម្ពាធលើអាស៊ានដែលជាក្រុមក្នុងតំបន់ដែលកំពុងតស៊ូដើម្បីបញ្ឈប់ភាពតានតឹង។
ប្រសិនបើប្រទេសទាំងពីរមិនដើរថយក្រោយ និងនិយាយគ្នាទេ បញ្ហានេះអាចក្លាយជាបញ្ហារយៈពេលវែងដែលកាន់តែអាក្រក់ឡើងដោយសារការប្រកួតប្រជែងរវាងសហរដ្ឋអាមេរិក និងចិន។
Comments
Post a Comment